تنوع لباس کودک در اقوام مختلف

اهمیت لباس محلی در اقوام مختلف

ایران، سرزمینی با فرهنگ غنی و دارای تنوع زیاد در اقوام میباشد. یکی از جاذبه های فرهنگی ایران، تفاوت اقوام آن است. این تفاوت در زبان، لهجه، آداب و رسوم و همچنین پوشش میباشد.

تنوع پوشش اقوام مختلف یکی از کم نظیرترین پدیده های فرهنگی جهان است. هر چند امروزه  بسیاری از اقوام کمتر از لباسهای محلی خود استفاده میکنند و بیشتر در مراسمات ویژه از پوشش محلی استفاده میشود. با این حال هنوز هم برخی اقوام به شدت به پوشش محلی خود اهمیت میدهند.

 

نکته قابل توجه این است که در همه اقوام کودکان نیز ملزم به استفاده از پوشش محلی هستند. زیرا این کار سبب انتقال فرهنگ و سنت از نسلی به نسل دیگر خواهد شد.

 

جالب است بدانید که لباس محلی کودکان طرفداران زیادی دارد و حتی کسانی که در حالت عادی از پوشش محلی خود استفاده نمیکنند، سعی میکنند در اعیاد ویژه از لباس محلی برای کودکان خود استفاده کنند.  

در این مقاله سعی میکنیم تنوع پوشش در ایران را به تفکیک اقوام مختلف بررسی کنیم. زیرا برخی از اقوام در چند استان پراکنده هستند و پوشش تقریبا یکسانی دارند. 

 

لباس محلی بختیاری

بختیاری ها در بسیاری از استانهای جنوب غربی ایران مانند چهارمحال و بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد، لرستان، اصفهان و خوزستان زندگی میکنند و با گویش محلی بختیاری سخن میگویند.  

لباس محلی بختیاری برای مردان اغلب شامل یک شلوار بسیار گشاد میباشد که در مچ پا تنگ میشود و از یک بالا پوش به نام چوقا استفاده میشود. مردان کلاه پشمی می پوشند.

اما لباس محلی زنان بختیاری شامل پیراهن های بلند لایه لایه میباشد که تنوع رنگ چشم نوازی دارد. آنها بر روی پیراهن جلیقه های زیبایی میپوشند و روسریهای بلندی که با طرحهای دست دوز تزیین شده است بر سر میکنند. شاید این تنوع رنگ در لباس زنان بختیاری با الهام از طبیعت باشد. این نوع پوشش در میان کودکان بختیاری نیز رواج بسیار دارد و آنها از کودکی از لباسهای محلی کودکان استفاده میکنند. 

 

لباس محلی بلوچی

قوم بلوچ بیشتر در ناحیه جنوب شرقی در استان سیستان و بلوچستان زندگی می کنند. لباس محلی این قوم به دلیل هم جواری با کشورهای پاکستان و افغانستان، بسیار به هم شبیه هستند. 

زنان بلوچ عموما پیراهن های رنگانگ تا زانو می پوشند و شلوارهای گشادی به تن دارند. آنها با شال بلندی ناحیه سر و شانه خود را می پوشانند و معمولا فقط شلوارهایشان دیده می شود. 

مردان بلوچ پیراهن های سفید تا زانو و شلوار سفید می پوشند. شاید علت اصلی رنگ سفید به دلیل گرمای زیاد در این منطقه باشد. 

 

لباس محلی جنوب

مردم استانهای جنوبی مثل هرمزگان ، بندر عباس و مخصوصا جزیره قشم لباسهای محلی زیبایی دارند، که البته لباس مردان بیشتر شبیه به لباس اعراب است.
مردان جنوبی پیراهنهای بسیار بلند با رنگهای روشن و عموما سفید میپوشند که به آنها دشداشه میگویند.

 

دشداشه ها در دو نوع یقه دار (عراقی) و بدون یقه (اماراتی) موجود هستند. علت اصلی این نوع پوشش گرمای زیاد و رطوبت بالای استانهای جنوبی میباشد. جنس لباسها نخی و بسیار خنک است تا از گرما در امان بمانند. 

زنان جنوبی شلوارهای رنگی با تزیینات بسیار زیبا میپوشند که در ناحیه مچ پا تنگ میباشد. آنها پیراهنهایی تا زانو که با رنگ شلوارها هماهنگ است به تن میکنند. این نوع پوشش بانوان بیشتر در جزیره های جنوبی مثل قشم دیده میشود. 

معمولا بانوان جنوبی از یک نوع نقاب به نام برقع استفاده میکنند که مخصوص بانوان متاهل میباشد. البته دلیل اصلی این نقاب حجاب نمی باشد، بلکه برای محافظت صورت بانوان از آفتاب سوختگی از آن استفاده می شود. 
 

 

لباس محلی کردی

قوم کرد نیز در چند استان کشور پراکنده هستند اما مرکزیت آنها در کردستان و کرمانشاه میباشد. لباس کردی در ناحیه غربی کشور بسیار مورد استفاده قرار میگیرد و برای مردم کرد اهمیت ویژه ای دارد. به همین دلیل اکثر کودکان کرد نیز از لباسهای محلی کردی استفاده میکنند. حتی مردان با لباس کردی در دانشگاه ها و مراکز دولتی فعالیت میکنند. 

لباس مردان کرد از یک نیم تنه کتانی تشکیل شده که در ادامه شلوار گشادی دارد  که در ناحیه مچ پا تنگ میشود. مردان کرد به دور کمر خود یک شال بسیار بلند به طول 3 تا 10 متر میبندند که به آن پشت وین میگویند. همچنین آنها دستار یا کلاه بر سر میگذارند. در گذشته از ساق بند هم استفاده میکردند که اکنون کمتر مورد استفاده قرار میگیرد. برای پوشش پاها از گیوه استفاده میشود .

لباس زنان کردی جزو جذاب ترین و زیباترین لباسهای محلی ایران است. آنها پیراهنهای بلند رنگارنگ با رنگهای شاد و براق به نام کراس میپوشند. در نوع مجلسی کراس ، از پولکهای فراوان برای تزیین استفاده می شود. بخش دیگری به نام کواس وجود دارد که پوششی بلند است که بیشتر ناحیه پشت پیراهن را میپوشاند.

سر آستین پیراهن ها عموما به حالت گشاد است و بند باریکی از آن آویزان است که زیبایی لباس را دوچندان میکند. گاهی بر روی پیراهن، از جلیقه های مشکی که با دست سوزن دوزی شده است استفاده میکنند. آنها شال بلند که از جنس بسیار مرغوبی تهیه میشود بر سر میگذارند. 

 

لباس محلی گیلان 

لباسهای محلی شمال ایران و علی الخصوص گیلان جزو معروف ترین لباسهای محلی ایران است که متاسفانه در زندگی روزمره کمتر استفاده میشود و بیشتر جنبه نمایشی پیدا کرده است. 

لباس مردان گیلک از یک پیراهن ساده نخی با رنگ روشن تشکیل شده که جلیقه پشمی  سیاه رنگی به نام چوخه بر روی آن قرار میگیرد. البته در فصول سرد سال به جای چوخه از بالاپوش بلندتری به نام شولا استفاده میکنند. آنها همچنین  یک شلوار پشمی سیاه رنگ به نام شلار میپوشند که در ناحیه مچ پا تنگ و لوله تفنگی است. البته شلارها انواع مختلفی دارند. کلاه نمدی جزو پوشش مردان گیلک است که از پوست بره تهیه میشود. برای پوشش پاها از انواع گیوه، چاروق، ارسی و گالش استفاده میشود. 

لباس زنان گیلانی در ترکیب رنگ بی نظیر و فوق العاده زیباست. آنها پیراهنی نسبتا کوتاه میپوشند که به آن جمه میگویند. یکی از خصوصیات ویژه جمه، چرخ دوزی و یراق دوزی بر روی آن است. این پیراهن به همراه دامن های بلند و رنگارنگ پوشیده میشود که به آنها شلیته میگویند. تنوع رنگ در دامنهای گیلانی چشم را خیره میکند.

بر روی پیراهن از یک جلیقه استفاده میشود که جلو باز و یقه هفت است. اکثر بانوان گیلانی دور کمر خود را با چادر شب میبندند که با دست بافته میشود و جزء صنایع دستی گیلان به شمار میرود. چادر شبها چهارخانه هستند و از ترکیب رنگهای شاد بافته میشوند. 

 

 

لباس محلی خراسان

لباس محلی در خراسان به دلیل وسعت زیاد این استانها بسیار متنوع است و اقوام مختلف در این استان لباسهای مخصوص به خود را دارند. در خراسان اقوامی چون ترکمن، کرمانج و تربت جام زندگی میکنند. 

لباس مردان خراسانی در نواحی مختلف آن متفاوت است. لباسی که در بین عامه مردم از آن به لباس خراسانی یاد میشود شامل پیراهن هایی سفید تا زانو میباشد که از کمر  شبیه دامن هستند. در زیر آنها از شلوارهای سفید گشاد با مچ تنگ استفاده میکنند.

بر روی پیراهن جلیقه ای مشکی میپوشند و دور کمر خود را با یک شال میبندند. آنها برای پوشش سر از دستار استفاده میکنند که پارچه ای سفید و نخی است و به شکلی خاص بر روی سر بسته میشود. 

البته لباس مردان خراسانی در نواحی دیگر متفاوت است و بیشتر به رنگ قرمز میباشد و شاما عرق چین ، یک نیم تنه پشمی ، شلوار، پاپوش و کمربند میباشد.
زنان خراسانی از لباسهای شاد و رنگارنگ استفاده میکنند که شامل یک دامن چین دار به نام شلیته و یک جلیقه مخملی به نام یل میباشد.

آنها بر روی پیشانی خود، یک دستمال سر میبندند که یک پارچه ابریشمی نازک چهارگوش است و معمولا به رنگ مشکی میباشد اما در مراسم شادی و عروسی از رنگهای شاد استفاده میشود. 
 

 

لباس محلی آذری

لباس محلی آذری امروزه کمتر در میان عموم مردم استفاده می شود و بیشتر در مراسم های ویژه، اعیاد و عروسی ها مورد استفاده قرار می گیرد.

لباس مردان آذری از یک کت بلند تیره رنگ با حاشیه های دست دوز تشکیل شده و یک کلاه پشمی بر سر میگذارند. همچنین پوشیدن چکمه بلند سیاه بخشی از این پوشش میباشد. 

لباس زنان آذری پیراهن های بلند از جنس ترمه و ابریشم میباشد که رنگ قرمز در آن بسیار مورد توجه قرار میگیرد. معمولا این پیراهن ها با دور دوزی ها و نقوش زیبا تزیین می شوند. بانوان جوان آذری از کلاهی به نام برک استفاده میکنند و بانوان مسن تر از یک سربند بر روی روسری استفاده می کنند که به آن یایلیق می گویند. 

ایران ، این سرزمین کهن مهد پرورش اقوام مختلف با آداب و رسوم و فرهنگ های متفاوت می باشد که شایسته است با انتقال این فرهنگ به کودکان خود و نسل بعد، از آن محافظت کنیم.